Nowy JPK-CIT wymusza rozbudowę systemów księgowych: od roku 2025 dla większych firm, od 2026 dla niemal wszystkich prowadzących pełną księgowość.

Od kiedy wchodzą nowe obowiązki?
  • Większe firmy, o przychodach ponad 50 mln EUR, muszą prowadzić księgi wg nowych zasad od roku 2025. Pierwszy JPK-CIT należy wysłać 3 miesiące po zakończeniu roku obrotowego, czyli na ogół do końca marca 2026.
    • Limit 50 mln EUR dotyczy przychodów podatku CIT za poprzedni rok obrotowy.
    • Kwotę w EUR należy przeliczyć wg kursu na ostatni dzień poprzedniego roku obrotowego.
  • Dla pozostałych płatników VAT, prowadzących pełną księgowość: obowiązek dotyczy roku 2026, terminem wysłania JPK-CIT jest na ogół marzec 2027
  • Pozostałe jednostki prowadzące pełną księgowość: obowiązek dotyczy roku 2027, terminem wysłania JPK-CIT jest na ogół marzec 2028
Od kiedy zmiany będą ujęte w programach FINKA?
  • Zmiany w ewidencji księgowej będą ujęte w programie FINKA-FK w trakcie roku 2025.
  • Tworzenie i wysyłanie JPK-CIT zrealizujemy również w trakcie roku 2025.
Z czego składa się JPK-CIT?

JPK-CIT jest nieformalną nazwą obejmującą dwa różne pliki wysyłane na serwer MF:

  • JPK-KR-PD – plik zawierający księgi rachunkowe, czyli
    • Zestawienie obrotów i sald
    • oraz Dziennik księgowań
  • JPK-ST-KR – plik zawierający ewidencję środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych. Piszemy o nim więcej w odrębnym artykule na stronie FINKA.
  • Jak widać, określenie „JPK-CIT” zastępuje te dwie niezbyt medialne nazwy plików.
Na czym polegają rozszerzenia w porównaniu z obecnym JPK-KR?

Nowe pliki wysyłane na serwer MF zawierają dodatkowe informacje, o które należy rozszerzyć istniejące oprogramowanie księgowe. Najważniejszymi z nich są:

  • numer NIP kontrahenta (o ile został nadany) zapisany wraz z pozycją księgową
  • numer KSeF faktury (o ile został nadany) zapisany wraz z pozycją księgową
  • specjalny atrybut (znacznik) przypisany do konta księgowego, przy czym:
    • lista znaczników odpowiada dość dokładnie pozycjom bilansu lub rachunku zysków i strat
      • wskutek tego „znacznik” wskazuje, do której pozycji bilansu lub rachunku wlicza się dane konto
      • istnieje kilka „słowników znaczników kont”, m.in. dla banków, dla fundacji i stowarzyszeń  oraz dla pozostałych („zwykłych”) firm
    • konto może mieć dwa znaczniki, w przypadku stosowania go w aktywach lub pasywach zależnie  od tego, po której stronie wypadnie saldo konta
    • oznaczenia znaczników są dość nieczytelne, np:
      • oznaczenie „RPBIII” mówi, że konto wlicza się do pozycji B.3 rachunku zysków i strat, tj. do kosztów usług obcych.
      • nie ma znacznika „RPBIV”, odpowiadającego pozycji B.4 „podatki i opłaty”
      • są natomiast „RPBIV_AKC” i „RPBIV_POZ”, oznaczające „podatek akcyzowy” i „pozostałe podatki i opłaty”
      • Konto można też oznaczyć jako „INNE”, nie przypisane do żadnej pozycji bilansu ani rachunku. Należy jednak używać to tylko w drodze wyjątku.
  • Dodatkowe oznaczenia  „rozliczenia podatku dochodowego” przypisuje się do kont, za pomocą których rozróżniamy dochody podatkowe i niepodatkowe z punktu  widzenia CIT
Czy przypisanie znaczników będzie kłopotliwe?
  • Słowniki „znaczników” określone przez MF są obszerne, liczą po ok. 300 pozycji dla każdego rodzaju bilansu i rachunku zysków i strat.
  • Dlatego w programie FINKA-FK wprowadzimy automat, który w miarę możności przyporządkuje znaczniki do kont księgowych.
Czy wprowadzenia znaczników ułatwi jakiś aspekt pracy księgowego bądź księgowej?
  • Tak, „znaczniki” ułatwiają sporządzenie bilansu oraz rachunku zysków i strat.
Czy wszystkie nowe elementy są wymagane już w pierwszym roku stosowania JPK-CIT?
  • NIP kontrahenta oraz numer KSeF faktury (jeśli zostały nadane) są obowiązkowe w JPK-CIT za rok 2026 i następne
  • Atrybuty (znaczniki) konta obowiązują już w JPK za rok 2025 (dla większych firm), a za 2026 i następne – dla wszystkich zobowiązanych do wysyłania nowych JPK
  • Znaczniki „rozliczenia podatku dochodowego” obowiązują po raz pierwszy za rok 2026
Czy są zwolnienia z wysyłania JPK-CIT?

Tak, z JPK-CIT są zwolnione:

  • Jednostki budżetowe i szereg innych instytucji państwowych
  • Małe stowarzyszenia prowadzące uproszczoną ewidencję przychodów i kosztów (przychody do 100 tys zł rocznie)
  • oraz część jednostek zwolnionych z podatku CIT
  • ponadto JPK-CIT nie wysyłają oczywiście firmy prowadzące PKPiR, jednak MF planuje dla nich wprowadzenie odrębnego JPK o roboczej nazwie JPK-PIT.

Oprac. Krzysztof Piasecki 20.09.2024 na podstawie Ustawy o PDOP, art. 9 u. 1c, a także Ustawy o zmianie ustawy o PDOF i o PDOP, art. 66 oraz Rozporządzenia MF w sprawie dodatkowych danych (…)