Składki zdrowotne przedsiębiorcy rozliczającego się

  • według skali (zasady ogólne)
  • lub podatkiem liniowym

Od roku 2022 składki zdrowotne przedsiębiorcy wylicza się według dochodu.

  • Składki za każdy miesiąc wylicza się: 
    • przy opodatkowaniu na zasadach ogólnych:
      • podstawą jest dochód poprzedniego miesiąca, pomniejszony o składki społeczne
      • składka wynosi 9% podstawy i nie jest odliczana od podatku
      • składka zdrowotna nie może być mniejsza niż 9% płacy minimalnej, czyli:
        – od 02.2022 do 01.2023 nie mniej niż 270,90 zł
        – od 02.2023 do 01.2024 nie mniej niż 314,10 zł [zmiana kwoty następuje od lutego danego roku] – od 02.2024 do 01.2025 nie mniej niż 381,78 zł
      • jeśli wystąpi niski dochód lub strata i zostanie zastosowana składka minimalna, to w kolejnych miesiącach należy wyliczyć składki według algorytmu opisanego na końcu tego artykułu
    • przy opodatkowaniu liniowym:
      • podstawą jest dochód poprzedniego miesiąca, pomniejszony o składki społeczne
      • składka wynosi 4,9% podstawy i nie jest odliczana od podatku
      • składka zdrowotna nie może być mniejsza niż 9% płacy minimalnej, czyli
        – od 02.2022 do 01.2023 nie mniej niż 270,90 zł
        – od 02.2023 do 01.2024 nie mniej niż 314,10 zł [zmiana kwoty następuje od lutego danego roku] – od 02.2024 do 01.2025 nie mniej niż 381,78 zł
      • jeśli wystąpi niski dochód lub strata i zostanie zastosowana składka minimalna, to w kolejnych miesiącach należy wyliczyć składki według algorytmu opisanego na końcu tego artykułu
    • aby ułatwić dostosowanie się do nowych przepisów, składkę za styczeń 2022 płaci się według zasad z roku 2021

Składki zdrowotne przedsiębiorcy rozliczającego się ryczałtowo

Składki miesięczne wylicza się według zasady:

  • składki wynoszą 9% podstawy i nie są odliczane od podatku
  • podstawa składek wynosi
    • 60% przeciętnego wynagrodzenia w IV kwartale poprzedniego roku, jeśli przychód od początku roku nie przekracza 60 tys zł
      • wartość przeciętnego wynagrodzenia w IV kwartale jest ogłaszana przez GUS w styczniu danego roku
    • 100% tego samego przeciętnego wynagrodzenia, jeśli przychód od początku roku wynosi od 60 tys zł do 300 tys zł,
    • 180% tego samego przeciętnego wynagrodzenia, jeśli przychód od początku roku przekracza 300 tys zł

Alternatywnie można wyliczać składki miesięczne według przychodów poprzedniego roku, jako 60%, 100% lub 180% wymienionego wskaźnika.

    • w tym przypadku składki za każdy miesiąc roku będą stałe
    • w każdym z powyższych przypadków bierze się przychody pomniejszone o składki społeczne

Roczne rozliczenie składek zdrowotnych przedsiębiorcy

Rozliczenie roczne jest nowością przy składkach zdrowotnych i po raz pierwszy trzeba je wykonać w roku 2023, za rok 2022.

W przepisach występuje tu niekonsekwencja: według ustawy roczne rozliczenie zdrowotnego dotyczy przedsiębiorców przy każdej z form opodatkowania, zaś według opublikowanych formularzy ZUS na rok 2022 – jedynie osób opodatkowanych ryczałtowo.

  • należy wyliczyć sumę składek zdrowotnych według dochodu danego roku, przy czym:
    • przy podatku liniowym lub według skali:
      • składkę za styczeń liczy się według dochodu roku poprzedniego, pomniejszonego o składki społeczne
      • składkę za miesiące 02 – 12 liczy się według dochodu danego roku, również pomniejszonego o składki społeczne
    • przy podatku ryczałtowym
      • składki za każdy miesiąc roku liczy się według przychodów danego roku, z odjęciem składek społecznych
      • składki te wynoszą 60%, 100% lub 180% płac średnich w IV kwartale poprzedniego roku. Procent zależy od przedziałów przychodów opisanych powyżej.
    • roczna suma składek nie może być mniejsza niż 9% płacy minimalnej pomnożona przez liczbę miesięcy prowadzenia działalności w roku
  • możliwe jest wystąpienie niedopłaty lub nadpłaty zdrowotnego w stosunku do zapłaconych składek miesięcznych
  • w razie potrzeby należy wpłacić różnicę albo wystąpić do ZUS o zwrot nadpłaty – w ustawie nie przewidziano przeniesienia na kolejny okres.

Składki zdrowotne osoby współpracującej z przedsiębiorcą

  • składki zdrowotne osoby współpracującej są kwotowe, jednakowe dla wszystkich takich osób
    • podstawa jest równa przeciętnemu wynagrodzeniu w IV kwartale poprzedniego roku, ogłaszanemu przez GUS w styczniu danego roku
    • składka wynosi 9% podstawy.

Składki zdrowotne osoby rozliczającej się „kartą podatkową”

  • składki zdrowotne osoby opłacającej podatek w formie „karty podatkowej” są kwotowe, jednakowe dla wszystkich takich osób

    • podstawa jest równa płacy minimalnej
    • składka wynosi 9% podstawy

Dodatek: pełny algorytm wyliczania składek przedsiębiorców opłacających podatek liniowy lub według skali

Poniższy opis, według ustawy „Polski Ład”, jest doprecyzowaniem zasady liczenia składek opisanych na początku tego artykułu. Jeśli w każdym miesiącu występują dochody wyraźnie przewyższające płacę minimalną, to wynik tego algorytmu zgadza się z uproszczonym opisem podanym na początku artykułu.

Algorytm wyliczenia składek zdrowotnych, opisany w ustawie, przebiega z uwzględnieniem dochodu od początku roku:

    • należy wyznaczyć łączną podstawę składek od lutego do bieżącego miesiąca
      • podstawą tą jest dochód od początku roku do końca poprzedniego miesiąca, pomniejszony o składki społeczne
    • należy obliczyć sumę składek od lutego do bieżącego miesiąca
      • suma ta wynosi 9% lub 4,9% podstawy zależnie od trybu opodatkowania
    • kolejnym krokiem jest odjęcie sumy składek od lutego do poprzedniego miesiąca
    • różnica jest składką do zapłaty za dany miesiąc, jednak nie może ona być niższa niż 9% płacy minimalnej, a ściśle biorąc:
      – składka za styczeń nie może być niższa niż 9% płacy minimalnej z lutego poprzedniego roku
        – składka za pozostałe miesiące nie może być niższa niż 9% płacy minimalnej z lutego bieżącego roku
    • dodatkowa uwaga dot. składek za styczeń:
      • od roku 2023 bierzemy sumę dochodów poprzedniego roku i odejmujemy składki od lutego do grudnia poprzedniego roku.
      • składka za styczeń 2022 liczy się według starych zasad z roku 2021.

Oprac Krzysztof Piasecki 02.11.2021, aktualizacja 14.03.2024 na podstawie Ustawy „Polski ład”.