Instrukcja użytkowania FINKA-KPR w trybie PIT kasowego.

Jak włączyć opcję PIT kasowego?
  • Tryb „PIT kasowy” oznacza, że podatek dochodowy płaci się według przychodów i kosztów, za które otrzymaliśmy bądź uiściliśmy zapłatę. Różni się to istotnie od „zwykłych” zasad, według których przychody i koszty rozlicza się za okres, w którym dokonano sprzedaży lub wystawiono fakturę.
  • Przed decyzją o wyborze tego trybu warto zapoznać się artykułami na stronie FINKA, omawiającymi:
    obowiązujące ograniczenia (kto może stosować PIT kasowy)
    oraz zasady rozliczania podatku przy PIT kasowym (w tym przychody i koszty, które nie podlegają „PIT kasowemu” i trzeba je rozliczać według zwykłych zasad)

  • Aby włączyć tryb „PIT kasowy” w programie FINKA należy ustawić parametr w menu
    ->Administracja ->Parametry lokalne ->KPR / Ryczałt ->Firma stosuje metodę kasową (PIT) – TAK
  • Obowiązuje też zawiadomienie Urzędu Skarbowego w formie pisemnej, do 20-go lutego.
    • W przypadku rozpoczynania działalności w trakcie roku należy zawiadomić Urząd do 20-go następnego miesiąca, lecz nie później niż do końca roku.
PIT kasowy – wprowadzanie danych

Transakcje zakupu lub sprzedaży objęte PIT kasowym widnieją w specjalnej, wymaganej przepisami ewidencji PIT kasowego.
Nie wpisuje się ich do „zwykłej” ewidencji KPR lub ryczałtu, lecz wprowadza się je w specjalnych punktach menu:

  • PIT kasowy – ewidencja sprzedaży KPR
  • PIT kasowy – ewidencja zakupu KPR
  • lub, w przypadku firmy ryczałtowej: PIT kasowy – ewidencja ryczałtu
    W tych punktach można wpisać:

    • zapis odpowiadający KPR bądź pozycji ryczałtu, lecz wpisany do ewidencji PIT kasowego, a nie do KPR bądź ryczałtu.
    • lub zapis ewidencji VAT wraz z zapisem odpowiadającym KPR lub pozycji ryczałtowej
    • można też skorzystać ze schematu księgowania
  • Ponadto pozycję „PIT kasowego” można wpisać podczas wystawiania faktury, jeśli na zakładce KPR bądź Ryczałt zaznaczono „Podlega pod PIT kasowy”.

Uwaga: pozycje w menu PIT kasowy nie stanowią przychodów ani kosztów. W przypadku otrzymania lub uregulowania zapłaty należy je „rozliczyć”, czyli wpisać zapłatę w kwocie całkowitej lub częściowej. Program zaliczy wówczas automatycznie daną pozycję lub jej część do przychodów bądź kosztów  podatkowych, czyli umieści odpowiedni zapis w ewidencji KPR lub ryczałtu.
Dla wygody Użytkownika takiego „rozliczenia” można dokonać na kilka sposobów, omawianych poniżej.

Wprowadzanie pozycji nie podlegających PIT kasowemu

W programie FINKA-KPR pracującym w trybie PIT kasowego widnieją też „zwykłe” punkty menu:

  • Sprzedaż VAT/KPR
  • Zakup VAT/KPR
  • Ewidencja KPR
  • lub odpowiednio punkty dotyczące Ryczałtu
    Służą one do wprowadzania zapisów, które nie podlegają PIT kasowemu (np. transakcje z osobami prywatnymi). Pozycje tam wprowadzone wchodzą od razu do KPR jako przychody bądź koszty oraz odpowiednio do Ryczałtu jako przychody.
Zaliczanie pozycji PIT kasowego do przychodów lub kosztów

Zapisy w ewidencji:

  • „PIT kasowy – ewidencja sprzedaży KPR”
  • „PIT kasowy – ewidencja zakupu KPR”
  • „PIT kasowy – ewidencja ryczałtu”
    nie stanowią przychodów ani kosztów i nie ujmuje się ich w rozliczeniu podatku dochodowego.
    Po wpisaniu „zapłaty” danej pozycji, w kwocie pełnej lub częściowej, program zaliczy automatycznie pozycję PIT kasowego lub jej część do przychodów bądź kosztów podatkowych. Program wykonuje to, generując odpowiedni zapis w ewidencji KPR lub ryczałtu.
    W programie FINKA-KPR nazywa się to „rozliczeniem” PIT kasowego.

Dla wygody Użytkownika zapis PIT kasowego można „rozliczyć” na kilka sposobów:

  • Podczas wystawiania faktury
    • jeśli, prócz zaznaczenia „Podlega pod PIT kasowy” wpiszemy także „Zapłacono” na zakładce Płatność
    • wtedy pojawią się dwa zapisy, jeden w ewidencji „PIT kasowy” i drugi w „zwykłym „KPR lub ewidencji ryczałtu
  • W menu PIT kasowy, przy wprowadzaniu nowej pozycji:
    • jeśli w stopce wybierzemy „Zapłacono”
    • to program zapamięta dwa zapisy, jeden w ewidencji „PIT kasowy” i drugi w „zwykłym” KPR lub ryczałcie
  • W menu PIT kasowy, dla istniejących pozycji:
    • można wybrać opcję „Wpisz rozliczenie KPR”
    • pozwala to na wpisanie daty zapłaty oraz kwoty rozliczającej, równej całkowitej lub częściowej kwocie zapłaty. Data zapłaty stanie się datą KPR (datą przychodu lub kosztu)
    • można tu wybrać jednocześnie kilka pozycji rozliczanych.
  • W menu Finanse, na liście należności lub zobowiązań:
    • można wybrać opcje „Rozlicz kasą” lub „Rozlicz bankiem” – oznacza to wpisanie zapłaty
    • jeśli pozycja rozliczana figuruje zarazem w ewidencji „PIT kasowy”, to utworzony zostanie odpowiedni zapis KPR lub ryczałtu z odpowiednią datą.
  • W menu Finanse – Kasa lub Finanse – Bank:
    • można wystawić dokument KP, KW lub przelew
    • jeśli wybierzemy pozycję rozliczaną figurującą zarazem w ewidencji „PIT kasowy”, to również utworzony zostanie odpowiedni zapis KPR lub ryczałtu z odpowiednią datą

Widoczność „rozliczenia” w menu PIT kasowy: Każdy z powyższych trybów znajduje odzwierciedlenie na liście w menu PIT kasowy:

  • pod każdym zapisem PIT kasowego widnieje jeden lub kilka „rozliczających” go zapisów KPR lub ryczałtu.
  • te same zapisy widnieją także w „zwykłej” ewidencji KPR lub ryczałtu i wlicza się je do przychodów bądź kosztów.

Uwaga dot. usuwania zapisów:
Jeśli usuniemy dokument kasy lub banku (KP, KW, przelew) to wraz z nim usunie się też zapis KPR lub ryczałtu, o ile dane KP, KW lub przelew rozliczało zapis PIT kasowego.
Usunięcie zapisu KPR lub ryczałtu powstałego jako rozliczenie PIT kasowego nie usunie jednak pozycji KP, KW ani przelewu z menu Kasa lub Bank.

Różnice kursowe przy PIT kasowym

Transakcje podlegające pod PIT kasowy mogą być również transakcjami zagranicznymi, wynikającymi z faktur wystawionych w dewizach.

  • Przy „zwykłych” transakcjach dewizowych występują różnice między wyceną waluty wg kursu transakcji, właściwego dla daty przychodu lub kosztu a kursu wg daty zapłaty.
  • Transakcje „PIT kasowy” mają datę przychodu lub kosztu równą dacie zapłaty. Wobec tego nie powstają przy nich różnice kursowe, które byłyby dodatkowym przychodem lub kosztem.
  • Zarazem jednak dla transakcji „PIT kasowy” na liście należności lub zobowiązań mamy wartość złotową faktury przeliczoną po „starym” kursie, więc na tej liście przy pełnym rozliczeniu dewiz mogą pozostać różnice w PLN
    Wobec tego program nalicza różnice kursowe dla transakcji „PIT kasowy”, które

    • wyrównują kwoty złotowe na liście należności lub zobowiązań
    • jednak nie stanowią przychodów ani kosztów, nie mają więc wpływu na wartości w KPR lub ewidencji ryczałtowej.

Program FINKA-KPR rozróżnia te rodzaje transakcji automatycznie i wykazuje je odpowiednio na ekranie różnic kursowych.

Oprac. Krzysztof Piasecki 02.01.2025